Een must-see in het Marokkaanse Fez: de leerlooierij van Chouara
In de leerlooierij van Chouara wordt het leer op dezelfde manier gedroogd en gekleurd als tijdens de elfde eeuw. Een bijzonder fenomeen in de oude medina van Fez. De medina van Fez is een van de meest indrukwekkende bestemmingen van heel Marokko. Dat komt vooral doordat sfeer hier sinds de Middeleeuwen eigenlijk niet zo gek veel is veranderd. De wirwar aan straatjes, de luidruchtige kooplui op de plaatselijke markten en de vele bijzondere attracties, zoals de toegangspoort Bab Bou Jeloud, maken deze binnenstad tot iets dat absoluut thuishoort op je bucketlist. 🕌 Lees ook Niet skippen in Marokko: de medina van Fez Dit is de leerlooierij van Chouara Een andere, bijzondere attractie is de leerlooierij van Chouara. Dat kun je positief, maar ook negatief opvatten… Om met het positieve te beginnen: het is uiterst indrukwekkend om te zien hoe men hier met leer aan de slag gaat. De huiden van verschillende diersoorten worden daarbij in enorme vaten gemieterd. Deze worden daarna met handen en voeten tot pulp geslagen. Het bijbehorende kleurproces is mogelijk nog bijzonderder. Ook dit gebeurt op compleet natuurlijke wijze. Ter illustratie: moet er iets geel worden? Dan wordt daarvoor saffraan gebruikt. Overigens is dit best een prijzig voorbeeld, want saffraan is niet goedkoop. Maar dat ter zijde. Wat er dan zo negatief is? Nou – de leerlooierij van Chouara is geen aanrader voor reizigers met een zwakke maag. De oude manier van werken houdt ook in dat hier – laten we zeggen – bijzondere middelen bij komen kijken. Duivenpoep en de urine van ezels, bijvoorbeeld. Dat gecombineerd met het feit dat dierenhuiden van zichzelf al niet heel lekker ruiken, kun je het je waarschijnlijk wel voorstellen wat de geur rondom de leerlooierij is. Twee kleine, verzachtende omstandigheden. 1) Er zijn mensen die in deze stank moeten werken. 2) Diezelfde mensen bieden bij binnenkomst takjes mint aan. Die zouden we maar aannemen, als we jou waren… Zo bezoek je de leerlooierij De medina van Fez bezoeken is een absolute aanrader. Als je er dan toch bent, is de leerlooierij van Chouara ook een must. Ondanks de geur. De medina is zo’n warboel aan straten dat veel reizigers zich er maar bij neerleggen dat ze vroeg of laat verdwalen, maar de leerlooierij is altijd goed te vinden. Hiervoor hoef je tenslotte alleen maar je neus te volgen.
Zien in Marokko: de beroemde toegangspoort tot de koningsstad Fez
Deze toegangspoort, de Bab Bou Jeloud, verwelkomt je op onovertroffen wijze tot de oude medina van Fez: ’s werelds grootste, middeleeuwse binnenstad. Marrakech is waarschijnlijk de bekendste stad van Marokko, maar wij vinden Fez stiekem nét iets indrukwekkender… Dat komt vooral doordat je hier Fes el Bali vindt. Deze oude binnenstad, ook wel een medina genoemd, is namelijk een uiterst sfeervolle mengelmoes van steegjes, winkeltjes, markten en allerlei unieke attracties, zoals de plaatselijke leerlooierij van Chouara. Iets dat je eigenlijk ooit moet hebben gezien! 🏜️ Lees ook De Marokkaanse Todghakloof is een van de mooiste kloven ter wereld – en je kunt er doorheen lopen Zo ziet de Bab Bou Jeloud eruit Een van die unieke attracties vind je meteen bij binnenkomst. Dat is namelijk de toegangspoort tot Fes el Bali: de Bab Bou Jeloud. En hij kan je simpelweg niet ontgaan. Ook niet wanneer je de medina zelf niet eens binnengaat. De gigantische, blauwe poort is tenslotte een behoorlijk opvallend schouwspel in Fez. Hij is betegeld met blauwe mozaïeken: een verwijzing naar de officiële kleur van de stad. Dat heeft te maken met de vele blauwe potten die in en om Fez worden gemaakt en waar de plaats om bekendstaat. De andere kant is groen – en dat is weer een verwijzing naar de islam. Bovenal is de Bab Bou Jeloud méér dan alleen een toegangspoort tot de medina. Het is een toffe scheiding tussen het hedendaagse Marokko en de middeleeuwse variant. Erg indrukwekkend, vinden wij. Dit zie je in de medina zelf Maar goed. We kunnen het ons zomaar voorstellen dat je niet helemaal naar Fez reist om alleen de toegangspoort tot de wereldberoemde medina te bekijken… Ruim daarom ook meer dan genoeg tijd in om de wirwar aan straatjes te ontdekken. De hoofdstraten zijn de Tala’a Kbira en de Tala’a Sghira. Beiden zie je meteen wanneer je de poort doorloopt. Daarna is de kans groot dat je verdwaald. We zeggen het maar alvast. Zo kom je in Fez Fez is vanuit Nederland rechtstreeks te bereiken, maar deze vluchten vertrekken wel maar een beperkt aantal keer per week. Ze vliegen bovendien niet vanaf Schiphol, maar vanaf Rotterdam/Den Haag.
De Marokkaanse Todghakloof is een van de mooiste kloven ter wereld – en je kunt er doorheen lopen
Daar moet je wel wat voor over hebben, want de Todghakloof ligt middenin het ruige Atlasgebergte. Wie de moeite neemt om er naartoe te reizen, treft wel de mogelijk gaafste canyon van de wereld. Zo is de Todghakloof ontstaan De Todghakloof is ontstaan na het eeuwenlange werk van twee rivieren, de Todgha en de Dadès. Het water van dit duo heeft gezorgd voor een fabuleuze kloof van zo’n 40 kilometer lang. De breedte van deze kloof is zo’n tien meter, maar de kliffen aan weerszijden zijn ruim 150 meter hoog. Door de Todghakloof lopen geeft je daardoor het gevoel dat je door de natuur bent opgeslokt. Een bizar mooi fenomeen. Oh – en die rivieren? Die bestaan niet meer. Opgedroogd. Helaas. ⛰️ Lees ook Maak kennis met Tsingy de Bemaraha National Park: een bizar mooi landschap in Madagaskar Zo ziet een bezoek aan de Todghakloof eruit Hoewel de kloof zelf dus 40 kilometer lang is, doelen de meeste reizigers op de laatste 600 meter wanneer ze het over de Todghakloof hebben. Dit is het meest bezochte, toeristische deel en – naar alle waarschijnlijkheid – ook het deel dat jij gaat zien wanneer je deze kant opgaat. De Todghakloof is hier ook voorzien van wandelpaden en ongeplaveide wegen die goed worden onderhouden. Je kunt hierdoor een behoorlijk stuk door de kloof lopen, al moet je de weg wel delen met onder meer ezels en paarden. Zo kom je er Ondanks het feit dat de kloof in een redelijk ruig gedeelte van Marokko ligt, komen er toch behoorlijk wat toeristen op af. De dichtstbijzijndste stad, Tinghir, is daardoor uitgegroeid tot een hotspot onder reizigers. Je vindt er uiteenlopende accommodaties en bedrijven die tours door de canyon aanbieden. Het is lastig om de kloof te combineren met de meer bekendere steden, hoewel het niet onmogelijk is. Het is vanuit Marrakech zo’n zes uur rijden naar de Todghakloof. Kom je uit Fez? Dan is je reistijd acht uur.
In dit stadje in Marokko zijn de bomen bezaaid met geiten
Dat komt doordat de zogenoemde arganbomen noten bevatten die toevallig het favoriete eten van de dieren zijn. Een merkwaardig schouwspel in Tamri. Dit zijn arganbomen Arganbomen zijn een van de vele, bijzondere boomsoorten die alléén op het continent Afrika voorkomen. In dit geval kunnen we nóg specifieker zijn, want deze variant is alleen in delen van Marokko en Algerije te vinden. Dat komt doordat de boom, die bekendstaat om zijn kleine bladeren en diepe wortels, erg goed gedijt in gebieden die weliswaar een woestijn zijn, maar niet té. Er moet ook nog een beetje groen in de omgeving zijn te vinden, zeg maar. En dat is in bepaalde streken in Noord-Afrika het geval. 🇲🇦 Lees ook Niet skippen in Marokko: de medina van Fez Dit is de reden dat de geiten in de bomen klimmen Een stad waar relatief veel arganbomen zijn te vinden, is het Marokkaanse Tamri. Dat ligt in het westen van het land, vlakbij Agadir en niet heel ver van Marrakesh. Nu zijn de bomen niet zozeer een attractie; de bewoners zijn dat wel. Kijk niet raar op als je meerdere geiten rechtop in zo’n boom ziet staan. De dieren hebben dit zichzelf aangeleerd, omdat ze de noten en zaden van de arganboom zo lekker vinden. Dat is niet alleen leuk om te zien. De beesten hebben ook nog een praktisch nut, zo is gebleken. Zodra de dieren de noten hebben verorberd, zijn de zaden terug te vinden in hun ontlasting. En daar wordt dan weer de prestigieuze arganolie van gemaakt. Leuk om te onthouden wanneer je deze olie op je wangen smeert. Zo zie je de klimmende geiten zelf Zien? Dat kan. De bomen staan langs verschillende, belangrijke wegen in en om de stad Tamri. Let wel op. Volgens de website Atlas Obscura zijn er boeren die de geiten bewust aan de bomen vastbinden, in de hoop dat ze erin klimmen, zodat jij er tegen betaling een foto van kunt maken. Maak je meteen uit de voeten als je ziet dat dit gebeurt.
Niet skippen in Marokko: de medina van Fez
Boy Tijbosch | Africa OnlyDe geschiedenis van de Marokkaanse stad Fez gaat ver terug. Dat is vooral te zien in de oude, ommuurde binnenstad: de medina. De ruim achthonderd smalle straatjes staan tenslotte niet voor niets op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dit is de historie van Fez Rabat mag dan de bestuurlijke hoofdstad van Marokko zijn; voor velen is Fez in ieder geval op cultureel en spiritueel vlak de belangrijkste bestemming van het land. De stad bestaat al sinds de negende eeuw, maar kwam in de dertiende eeuw pas echt tot wasdom als Marokko’s grootste handelsstad. En eigenlijk is Fez sinds die tijd helemaal niet zo gek veel veranderd. Van de binnenstraatjes tot de markten en van de paleizen tot de moskeeën: alles is een ware throwback naar het Noord-Afrika van weleer. Dit mag je niet missen in Fez Hoewel Fez meer interessante bezienswaardigheden heeft, komen de meeste reizigers voor de oude binnenstad: de medina. Deze heet officieel Fes el Bali, hoewel ‘Medina van Fez’ voor velen volstaat. Een van de tofste bestemmingen binnen de medina vind je meteen bij binnenkomst: de Bab Bou Jeloud. Deze schitterende toegangspoort functioneert als de voordeur van Fes el Bali. Je bezoek aan de medina is nauwelijks compleet zonder een foto van deze grandioze entree. De medina zelf is een grote wirwar aan steegjes, winkeltjes en markten. Sla vooral Rue Talaa Sghira niet over. Dit straatje staat ook wel bekend als Rainbow Street en is de meest kleurrijke straat van de hele stad. Ook de moeite waard: de leerlooierij van Chouaras. Kleine waarschuwing: hier hoort wel een behoorlijk sterke geur bij… Skip tot slot de twee koranscholen van de medina niet. De Madrassa Bou Inania is rijkelijk voorzien van prachtige houtsnijwerk en patronen. De Al-Attarine Marasa ligt naast een van de grootste moskeeën van Afrika. Zo kom je er Fez is vanuit Nederland vrij eenvoudig te bezoeken. Verschillende maatschappijen bieden rechtstreekse vluchten vanuit Nederland, zoals Transavia. Let er daarbij wel op dat deze vluchten vaak maar enkele keren per week vertrekken. Dat gebeurt meestal vanaf Rotterdam/Den Haag (maart 2024).
